สรุป “การนำเสนอผลการเรียนรู้โดยใช้ชุมชนเป็นฐาน (Community Based Learning: CBL) ในอำเภอขุขันธ์ จังหวัดศรีสะเกษ” มีสาระสำคัญ ดังนี้ครับ
ภาพรวมพื้นที่อำเภอขุขันธ์
อำเภอขุขันธ์ จังหวัดศรีสะเกษ มีลักษณะภูมิประเทศเป็นที่ราบลุ่ม เหมาะแก่การเกษตรกรรม ประชากรประมาณ 146,540 คน
สังคมชนบทที่มีความหลากหลายทางชาติพันธุ์และภาษาพื้นถิ่น เช่น ขอมอีสานใต้ กูย และลาว
มีสถานบริการสาธารณสุข เช่น โรงพยาบาลชุมชน โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล (รพ.สต.) และศูนย์สุขภาพชุมชน
ปัญหาสุขภาพสำคัญ: โรคไข้เลือดออก
โรคไข้เลือดออก เป็นปัญหาสาธารณสุขที่สำคัญอันดับหนึ่ง อัตราป่วยสูงเกินเกณฑ์มาตรฐาน ประเทศไทยเฉลี่ยปี 2566 อยู่ที่ 240.32 ต่อประชากรแสนคน และปี 2567 ยังสูงถึง 139.91
สาเหตุหลัก
1. การระบาดมาจากยุงลายและปัจจัยแวดล้อม เช่น สภาพภูมิอากาศ การเคลื่อนย้ายของประชากร ความหนาแน่นของประชากร
2. ปัจจัยทางสังคมและพฤติกรรม พบว่าในขณะที่ประชาชนมีความรู้เรื่องโรคสูง แต่การปฏิบัติในการป้องกันยังอยู่ในระดับต่ำ เห็นช่องว่างระหว่างความรู้กับการปฏิบัติ
3. บุคลากรทางการแพทย์ยังไม่เพียงพอ วัสดุและอุปกรณ์ควบคุมโรคไม่ครบถ้วน
การวิเคราะห์เชิงกลยุทธ์ (SWOT & TOWS)
1. จุดแข็ง เช่น ระบบสุขภาพและเครือข่าย อสม. เข้มแข็ง ความรู้ของประชาชน
2. จุดอ่อน เช่น ช่องว่างระหว่างความรู้และการปฏิบัติ ข้อจำกัดในการทำงานเชิงรุก การพึ่งพาการพ่นหมอกควัน
3. โอกาสจากนโยบายระดับชาติ การสนับสนุนจากองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น (อปท.) และนวัตกรรมใหม่ๆ
4. ภัยคุกคามจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ และวิถีชีวิตเศรษฐกิจของประชาชน
แผนยุทธศาสตร์บูรณาการ (3 แผนงานหลัก)
1. เสริมสร้างพลังชุมชนสู่การจัดการตนเอง: สร้างศูนย์ปฏิบัติการเฝ้าระวังโรคระดับหมู่บ้าน, สร้างกติกาชุมชน เพื่อบรรลุเป้าหมายลดลูกน้ำยุงลาย
2. ยกระดับระบบสนับสนุนสู่การทำงานเชิงรุก: จัดทำ MOU กับ อปท., ปรับงบประมาณสนับสนุนชุมชน, ลดการพึ่งพาการพ่นหมอกควัน
3. พัฒนาศักยภาพอสม. สู่การเป็นผู้จัดการพื้นที่: ฝึกอบรมทักษะขั้นสูงให้ อสม. มีบทบาทขับเคลื่อนการป้องกันโรคในชุมชนอย่างยั่งยืน
งบประมาณและการดำเนินงาน
1. งบประมาณ รวมประมาณ 110,000 บาท ใช้ในการดำเนินกิจกรรมหลักทั้ง 3 ด้าน
2. มีตัวชี้วัดความสำเร็จ เช่น ร้อยละของหมู่บ้านที่ตั้งศูนย์ปฏิบัติการ, ลดอัตราป่วยโรคไข้เลือดออกให้ต่ำกว่าเกณฑ์ใน 3 ปีข้างหน้า
บทสรุปและข้อเสนอแนะ
- การใช้ Community Based Learning (CBL) เป็นเครื่องมือพัฒนาศักยภาพผู้นำและบุคลากรทางสาธารณสุขในพื้นที่
- การสร้างความร่วมมือและการสื่อสารอย่างเป็นระบบระหว่างทุกภาคส่วนในชุมชนสำคัญต่อความสำเร็จ
- ควรติดตามและประเมินผลอย่างต่อเนื่อง เพื่อปรับปรุงและพัฒนากลยุทธ์ให้เหมาะสมกับสภาพชุมชน
- ลงทุนในทุนมนุษย์ เช่น อสม. เพื่อให้มีความพร้อมรับมือกับโรคและปัญหาสาธารณสุขในระยะยาว
โดยรวมเอกสารเน้นการพัฒนาระบบสุขภาพในระดับชุมชนโดยใช้การมีส่วนร่วมของชุมชนและการบริหารจัดการภายในท้องถิ่น เพื่อควบคุมและป้องกันโรคไข้เลือดออกในพื้นที่อำเภอขุขันธ์อย่างยั่งยืนต่อไป
เอกสารอ้างอิง : การนำเสนอผลการเรียนรู้โดยใช้ชุมชนเป็นฐานCBL ขุขันธ์ จังหวัดศรีสะเกษ กลุ่มที่ 4 (4TH GROUP:Community Based Learning) ในโครงการอบรมหลักสูตรผู้บริหารการสาธารณสุขระดับกลาง กระทรวงสาธารณสุข รุ่นที่ 38 กลุ่มที่ 4 ปีงบประมาณ 2568 วิทยาลัยการสาธารณสุขสิรินธร จังหวัดอุบลราชธานี,6 สิงหาคม 2568.